Stres stanowi integralną część życia nas wszystkich – zarówno dzieci i dorosłych. Nie sposób wyeliminować go całkowicie, trzeba jednak umieć sobie z nim radzić i łagodzić jego skutki. Czym jest stres i jaka jest jego rola? Czym stresują się dzieci i jak im pomóc? Oto kilka podpowiedzi!

Czym jest stres?

Istnieje wiele definicji stresu. Najłatwiej jednak stwierdzić, iż stres jest reakcją (zarówno psychologiczną i fizjologiczną) na stresor, czyli czynnik wywołujący ową reakcję, który prowadzi do zaburzenia równowagi (homeostazy). Pomimo tego, że stres źle się nam kojarzy (jest to tzw. dystres – bardzo intensywny, trwający długi czas), jedną z jego odmian jest eustres (trwający stosunkowo krótko, o umiarkowanym natężeniu), który działa motywująco i mobilizuje do działania.

Czy stres jest nam potrzebny?

Tak, ponieważ odgrywa istotną rolę w reakcji walki-ucieczki. Ujmując rzecz jeszcze bardziej obrazowo – pozwala nam przetrwać. Kiedy dochodzi do niebezpiecznej sytuacji, wszystkie nasze zmysły zostają wyostrzone i skupiamy się na tym, aby powrócić do stanu równowagi. Bez stresu nasze życie nie byłoby możliwe.

„Haczyk” jest natomiast taki, że musimy umieć panować nad stresem, aby to on nie przejął kontroli nad nami. Wbrew pozorom nie jest to trudne zadanie.

Jak wspierać odporność u dzieci?

Czym stresuje się dziecko?

Stres u dzieci to poważny temat, którego nie należy bagatelizować. Nawet wówczas, gdy sądzimy, że reakcja naszej pociechy jest „przesadna” z powodu sprzeczki z przyjaciółmi z klasy czy słabej oceny ze sprawdzianu. Brak zrozumienia ze strony dorosłych, a w szczególności rodziców, może być kolejnym źródłem lęku i niepokoju.

Stres u dzieci może mieć różne źródła. Stresorami mogą być m.in. relacje z rówieśnikami (w tym np. poczucie braku akceptacji), zmęczenie, hałas, problemy szkolne (konflikty z nauczycielami, duża ilość nauki, zadań domowych, etc.), problemy w domu (np. zbyt duże oczekiwania rodziców), strata kogoś bliskiego.

Pamiętajmy o tym, że objawy stresu u dziecka wcale nie muszą być oczywiste. Dziecko też nie zawsze przyjdzie i nie powie wprost – „mamo/tato, przeżywam silny stres”. W związku z tym rolą rodziców jest baczna obserwacja dziecka i adekwatne reagowanie na jego potrzeby.

Dziecko zestresowane może miewać problemy ze snem, chodzić zmęczone i przygnębione, mogą też pojawić się kłopoty w szkole – zarówno z zachowaniem i ocenami. Zamiast karcić dziecko, spróbujmy dotrzeć do przyczyny pogorszenia zachowania i samopoczucia.

Ile powinno spać dziecko?

Warto najpierw przyjrzeć się sobie

Musimy mieć świadomość tego, że nie rozwiążemy problemu nadmiernego stresu u dziecka, jeśli sami wciąż wszystkim się stresujemy i nie potrafimy „zarządzać” własnymi emocjami. Pamiętajmy też o tym, że dziecko bierze z nas przykład.

Jeżeli dostrzega, że rodzic bardzo emocjonalnie reaguje na wszelkie bodźce, uczy się, że tak właśnie należy postępować. Zanim więc wcielimy się w rolę terapeutów naszych pociech, powinniśmy uporządkować swoje emocje i nauczyć się radzić sobie ze stresem.

Stres w ciąży – jak go rozładowywać?

Jak radzić sobie ze stresem u dziecka?

Szczególnie silny i widoczny jest stres u dziecka w wieku szkolnym. Nie zawsze zdajemy sobie z tego sprawę, ale uczniowie każdego dnia naprawdę mierzą się z licznymi stresorami. Jeśli nagromadzona negatywna energia nie znajdzie ujścia i wszystkie emocje będą konsekwentnie tłumione, wpłynie to niekorzystnie na ich psychikę. A może to mieć znacznie bardziej daleko idące konsekwencje.

Jak rozładować stres u dziecka? Istnieje wiele metod – bardzo prostych i skutecznych. Trzeba uświadomić dziecku, że może z nich korzystać i pokazać, jak to robić.

Jak ośmielić nieśmiałe dziecko?

Aktywność fizyczna

Doskonałym sposobem na stres jest aktywność fizyczna. Istotne jednak, aby aktywność sprawiała przyjemność. Jeśli bowiem będziemy zmuszać dziecko np. do pływania, podczas gdy wcale tego nie lubi, za to uwielbia jeździć na rowerze, na co nie ma czasu, dołożymy tylko kolejny stresor.

Aktywność powinna być regularna, ale niewymuszona. Poszukujmy wspólnie z dzieckiem dziedziny sportu, która rzeczywiście je pociąga. Zachęcajmy, ale nie zmuszajmy.

Wady postawy u dzieci – jak je korygować?

Hobby

Poza sportem warto mieć jeszcze inne hobby, które pozwoli rozładować emocje w domu, jak np. szydełkowanie, rysowanie, tworzenie biżuterii, czytanie i wiele innych. Rozmawiajmy z dzieckiem i wyraźnie zaznaczajmy, że rozumiemy, co czuje. To niezmiernie ważne, aby dziecko czuło, że naprawdę może liczyć na nasze wsparcie.

Ćwiczenia oddechowe

Ponadto warto nauczyć dziecko, jak radzić sobie ze stresem tu i teraz, gdy np. zostanie wywołane do tablicy lub zdenerwuje się przed ważnym sprawdzianem. Wtedy przecież nie będzie mogło wyjść na rower czy basen… Przepracujmy z dzieckiem różne techniki relaksacyjne. Pokażmy, że już samo wzięcie głębokiego wdechu i powolne wypuszczanie powietrza może pomóc