Dawniej popularna i nauczana w szkołach sztuka kaligrafii już jakiś czas temu odeszła do lamusa. Nasze dzieci coraz częściej uczą się pisać najpierw na klawiaturze, a dopiero później odręcznie… Bez opanowania umiejętności szybkiego, wyraźnego i sprawnego pisania trudno jednak o sukcesy w późniejszym życiu: w szkole, na studiach czy w pracy.

Trzeba przy tym wiedzieć, że sprawność manualna dziecka – zintegrowana z szeregiem innych umiejętności – powinna być ćwiczona na długo przed momentem, kiedy dziecko zacznie naukę pisania. Bardzo pomocne okazują się w tej kwestii ćwiczenia grafomotoryczne dla maluchów, które warto włączać do ich codziennych zabaw. Dlaczego grafomotoryka jest tak ważna i jakie ćwiczenia grafomotoryczne warto wykonywać już od najmłodszych lat?

Czym jest grafomotoryka?

Grafomotorykę można zdefiniować jako umiejętność rysowania i pisania. Aby dziecko ładnie pisało i rysowało, najpierw musi opanować koordynację wzrokowo-ruchową, nauczyć się ruchów sekwencyjnych i precyzyjnych oraz naśladownictwa. Dobrym sposobem na wykształcenie u dziecka sprawności manualnej są różnego rodzaju zadania, które może wykonywać wraz z rodzicami: prawidłowe trzymanie sztućców i nauka jedzenia, odkręcanie butelek, pomoc w kuchni – wałkowanie ciasta i wycinanie ciasteczek, a także zapinanie guzików.

5 etapów kształtowania się grafomotoryki u dziecka

• etap I – do 2. roku życia: dziecko tworzy nieskoordynowane „bazgrołki”
• etap II – między 2. a 3. rokiem życia: rysunki malucha pełne są kropek, punkcików i nieregularnych kolistych kształtów, pojawiają się pierwsze linie w pionie i poziomie. Do trzeciego roku życia dziecko powinno już wiedzieć, która ręka jest u niego dominująca
• etap III – między 3. a 4. rokiem życia: dziecko potrafi już narysować kształty zbliżone do koła i krzyżować ze sobą poszczególne linie
• etap IV – między 4. a 5. rokiem życia: na wciąż spontanicznych rysunkach bez planu pojawiają się kształty geometryczne
• etap V – po 5. roku życia: dziecko potrafi rysować na zadany temat, odwzorowuje przedmioty i literki

Oczywiście zdarza się, że rozwój grafomotoryczny dziecka przebiega szybciej i wyprzedza powyższy schemat: niektóre czterolatki radzą sobie z nauką pisania nie gorzej niż ich starsi koledzy. By skutecznie wspierać kształtowanie się tych umiejętności, warto podsuwać dzieciom dostosowane do ich poziomu ćwiczenia grafomotoryczne.

Przykładowe ćwiczenia grafomotoryczne

Kartka i kredki, choć pomocne, z pewnością nie są jedynymi rekwizytami, które pomagają w harmonijnym kształtowaniu dziecięcej grafomotoryki. Efektywne ćwiczenia grafomotoryczne, które przygotowują dzieci w wieku przedszkolnym do późniejszej nauki pisania to np.:

• zabawy plasteliną, modeliną, ciastem czy masą solną: wałkowanie, ugniatanie na płasko, lepienie różnorodnych kształtów
• samodzielne zapinanie guzików sweterka, koszulki czy kurtki, a także sznurowanie butów
• układanie klocków: dla młodszych dzieci dopasowywanie kształtów klocków do odpowiednich otworów, dla starszych: budowanie domków, wież i innych konstrukcji
• różne ćwiczenia rysunkowe: rysowanie po śladzie, rysowanie i odwzorowywanie kształtów i szlaczków, uzupełnianie rysunków tematycznych, kolorowanie z użyciem umówionych wcześniej kolorów
• wycinanki o określonych kształtach czy wzorach (trzeba pamiętać o odpowiednim rozmiarze nożyczek)
• układanie kolorowych puzzli dopasowanych do wieku dziecka

Sprawdź, jak pomóc dziecku rozwinąć wyobraźnię.